میلاد پیامبر رحمت و چالش خستگی از دین
پیرامون سوال دوم، می توان گفت؛ پیامبر با ارائه دین حنیف، در پی نسخ ارزش های جاهلی بود. ارزش هایی که شامل موارد کلی زیر می باشند:
- بت پرستی و شرک
- خرافه زدایی های جاهلی
- پرهیز دادن از جهل (جهل ، بی عملی و بی ایمانی)
- پرهیز از سوء استفاده از دین (بد دینی)
- پرهیز از مناسبات غیر عادلانه و غیر منصفانه
نتیجه آن که ارکان شریعت نبوی عبارتند از «خدا و انسان». و نتیجه دیگر آن که دین به شدت انسان گراست. در این راستا، پیامبران به ویژه پیامبر اسلام (ص) دو هدف را دنبال می کرد: 1 - کاهش رنج بشر. 2 - تامین سعادت بشر.
در تاکید به آموزه فوق، می توان گفت ادیان توحیدی انسان را تباه نمی کنند، قربانی اولیاء دین نمی کنند. بلکه بر عکس این اولیاء دین هستند که برای نجات انسان فداکاری می کنند. دین، کتاب آسمانی و ولی الله برای انسان است و نه انسان برای آن ها.
از این رو پیامبر به عنوان ماموریت الهی، اشتیاق به دعوت مردم دارد؛ البته فقط از طریق انذار و ابشار آنان.
1 – کاهش رنج بشر از تنهایی، از رنج زیست زمینی، از نگرانی نسبت به آینده:
الف - دوری و تبعید بشر از جوار خداوند و جنت ماوایی: چنانچه فرمود: قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ گفتیم: همه از بهشت فرود آیید، تا آن گاه که از جانب من راهنمایی برای شما آید، آنان که پیروی او کنند هرگز بیمناک و اندوهگین نخواهند شد(بقره 38).
ب – اشتیاق و تلاش جانکاه محمد (ص) در دعوت مردمان به دین خود: لَقَد جاءَكُم رَسولٌ مِن أَنفُسِكُم عَزيزٌ عَلَيهِ ما عَنِتُّم حَريصٌ عَلَيكُم بِالمُؤمِنينَ رَءوفٌ رَحيمٌ ، به یقین، رسولی از خود شما بسویتان آمد که رنجهای شما بر او سخت است؛ و اصرار بر هدایت شما دارد؛ و نسبت به مؤمنان، رئوف و مهربان است(توبه 128).
ج – حذف تکالیف سنگین از دوش انسان ها: الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ، همان کسانی که از این رسول و پیامبر «ناخوانده درس» که او را نزد خود [با همه نشانه ها و اوصافش] در تورات وانجیل نگاشته می‌یابند، پیروی می کنند؛ پیامبری که آنان را به کارهای شایسته فرمان می دهد، و از اعمال زشت بازمی دارد، و پاکیزه ها را بر آنان حلال می نماید، و ناپاک ها را بر آنان حرام می کند، و بارهای تکالیف سنگین و زنجیره ها [یِ جهل، بی خبری و بدعت را] که بر دوش عقل وجان آنان است برمی دارد؛ پس کسانی که به او ایمان آوردند و او را حمایت کردند و یاریش دادند و از نوری که بر او نازل شده پیروی نمودند، فقط آنان رستگارانند (اعراف ۱۵۷).
2 – تامین سعادت بشر( نجات بخشی دین خدا):
پیروی از خط مشی و دینی رسولان الهی به رستگاری ختم می شود: فَالَّذِينَ آمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَٰئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ، پس کسانی که به او ایمان آوردند و او را حمایت کردند و یاریش دادند و از نوری که بر او نازل شده پیروی نمودند، حتما آنان رستگارانند(اعراف ۱۵۷)
کسی که متابعت رسول الهی می کند، خوف و حزنی ندارد: فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ، گفتیم: آنان که (از هدایت پیامبران) پیروی او کنند هرگز بیمناک و اندوهگین نخواهند شد(بقره 38).
انسان ها با ایمان و عمل صالح راهی به نجات پیدا می کنند: إِلَّا مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا ، مگر آنان که توبه کنند و ایمان آورند و کار شایسته انجام دهند، که خدا بدی هایشان را به خوبی ها تبدیل می کند و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. (فرقان ۷۰)
یادآوری آن که: دینداری با چالش بسیار بزرگی نیز روبروست، و آن این که کسانی با اعتقاد به نجات بخشی و سعادت مبنای خاص گرایی اعتقادی - فرهنگی آنان می شود.
البته این آسیب در دیگر ادیان نیز رایج بوده است، که در قرآن کریم به عنوان آفتی رایج ، مورد نوعی سرزنش و گناه تلقی شده است: وَقَالُوا لَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلَّا مَنْ كَانَ هُودًا أَوْ نَصَارَىٰ تِلْكَ أَمَانِيُّهُمْ قُلْ هَاتُوا بُرْهَانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ، و گفتند: هرگز کسی وارد بهشت نمی شود مگر آن که یهودی یا نصرانی باشد، این دروغ ها و اباطیل آنان است؛ بگو: اگر راستگویید دلیل و برهان خود را بیاورید(بقره 111). این در حالی است که نص قرآن کذیم بیان می دارد، نجات بخشی و رحمت خدا مرز ندارد؛ هر کس اهل ایمان بقه خدا و عمل صالح باشد نجات یافته است و خط کشی مذهبی و یا حتی دینی ندارد: بَلَىٰ مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ، آری، کسانی که همه وجود خود را تسلیم خدا کنند در حالی که نیکوکارند، برای آنان نزد پروردگارشان پاداشی شایسته و مناسب است، نه بیمی بر آنان است و نه اندوهگین می شوند (بقره ۱۱۲)
راه تحقق دوگانه کاهش رنج بشر و تامین رستگاری دین ، منوط به آگاهی، آزادی و شدن انسان است.
2 - چرایی خون ریزی و کشتار به نام دین خدا و با توسل به سیره آن حضرت؟
فاصله معنا دار و ناهمانندی «دین موجود برخی» با «دین پیامبر» را عناصری مانند: جهل،علماء سوء، خلفاء جور مسلمان؛ شکل داده اند.
پیامد:
بنیادگرایی: بد اخلاقی، استنباط جهادیون و سلفیون تکفیری و اخباری گری به نوعی از بنیادگرایی دینی (خاص گرایی) انجامیده که منشاء بنیادگرایی های ویرانگر شده است.
هویت طلبی های مذهبی: تمایز طلبی و هویت جویی روز افزون مذاهب و نحله های فکری به تنازعات بی پایان مذهبی دامن زده است.
اصرار بر وجود حکمرانی دینی، که نوعی از سیاسی بودن دین افراطی دین است؛ و طی آن افراطیون به تقدم خلافت بر عدالت می رسند. هر چند برای انقیاد طلبی از مردم و رفتار دینی ساختن مفید است اما هرگز ایمانیات تقویت نمی شوند و نفاق و تنفر افزون می شود.