همواره تفاوت در ذات خلقت همه موجودات از جمله در نوع انسان، از طرف سنت و جعل الهی وجود دارد.پذیرش این واقعیت رعایت حقوق اجزاء را الزامی می سازد. به ویژه در دنیای به شدت متکثر امروز، ایجاد هرگونه محدودیت ناروا و نابردباری مدیریت ناپسند و نوعی از طلم است. بر این مبنا، قراردادهای اجتماعی، قوانین اساسی کشورها، مقررات و رویه های حقوقی و استقرار عدالت خانه ها؛ بر مبنای امواج قدرتمند برابری طلبی و آزادی خواهی و بر مبنای فرهنگ مشترک نسبتا بشری به وجود آمده است.

تعارضات و اختلافات در همه سطوح از جمله در بین اجزای تشکیل دهنده یک خانواده، یک سازمان اجتماعی، جوامع محلی و ملی و جامعه بزرگ فراملی وجود داشته و خواهد داشت. نادیده گرفتن یا کنار زدن تعارضات ، تفاوت ها و اختلافات حتما بجز از راه سرکوب و بکارگیری قدرت قهریه امکان پذیر نیست. چنین رویکردی می تواند جامع را از استعدادهای متنوع خود محروم نموده و به زیان جامعه انسانی تمام شود. اوج گیری اختلافات نیز کار را به آنارشیسم و هرج و مرج و یا منازعه ها و جنگ های بی پایان انسانی می کشاند. در این وضعیت انسان ها قربانی تفاوت ها و اختلافات خود می شوند. چنین رویکردی نیز به زیان جامعه انسانی است. از این رو، به صفر رساندن و یا در اوج بودن تعارضات هر دو برای جامعه انسانی و سازمان های اجتماعی زیانبار است. موضوعاتی که هیچ یک با توسعه و الزامات زمینه ای برای رشد فضیلت ها و کمال انسانی سازگار نیستند. ایجاد تعادلی در بین تفاوت ها و گوناگونی ها، هم زیباست و هم مبنایی برای ایجاد انگیزه های برتر برای کار و تلاش بیشتر.

یافتن وضعیت تعادل، جامعه را از نعمت اختلاف و زیان کشمکش های بی معنا رهایی می بخشد. این رویکرد به یقین، می تواند مبنای رشد و توسعه قرار گرفته و نوعی از زیبایی و آرامش را به جامعه انسانی تقدیم نماید.

از این نگره، پدیده رژیم های مستبد و ایدئولوژیک، همچنین پدیده آنارشیسم در سپهر سیاسی کشورها و پدیده جنگ در روابط بین الملل محصول فاصله ها و فقدان مدیریت موفق اختلافات است.

مدیریت اختلافات در عصر صدر اسلام بر مبانی و روش های ذیل استوار بود:

1. پذیرش واقعیت اختلاف
2. محوریت اخلاقیات در رفتار پیامبر
3. ترویج مدارا در بین مردم
4. انعقاد قرار دادهای اجتماعی
5. مذاکره و انعقاد پیمان نامه ها با قبائل و برخی از دشمنان
6. گفتگو های مشورتی در تصمیم گیری ها
7. گفتگوهای انتقادی و شنوایی داشتن از مردم
8. داوری های عدالت محور و منصفانه
9. محترم داشتن نظم عرفی جامعه
10. قناعت پیشگی و فرو گذاردن توقعات و مطامع فردی از قدرت(عدم پیوند قدرت فرهنگی با قدرت سیاسی – اقتصادی برای بهره مندی های فردی)
11. راهنمایی های الهی در خصوص جل مشکلات
12. حفظ اعتماد مردم به خود
13. بخشش و گذشت
14. نجات مردم از جهل و خرافه و مشقت های زندگی پست (یاری معنوی به مردم)
15. ایجاد توسعه و بهبود فرهنگی – اقتصادی در زندگی مردم و سروری برای پیروان خود
16. پیامبر بر منهج دینی فراتر از مذهب سیر می کرد
17. پیامبر به حرمت و آزادی انسان احترام می گذاشت و اجبار و تحمیل در دعوت او وجود نداشت